VİYANA - SNmedia.at/Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı sonrası Berlin’de savunma kapasitesini artırma arayışı hızlandı. SPD’li Savunma Bakanı Boris Pistorius zorunlu askerliğin geri gelmesini isterken koalisyon içinde yöntem konusunda mutabakat yok. Almanya’daki bu yönelim, Avusturya’da süren askerlik reformu tartışmalarını da yeniden canlılaştırdı.
Komisyonun Gündemi: Süre 6 Aydan 8 Aya Çıkabilir
Avusturya’da 2013 referandumuyla korunmuş olan zorunlu askerlik şu an 6 ay sürüyor. Ordu içinden ve askeri uzmanlardan gelen eleştiriler, bu sürenin operasyonel hazırlık için yetersiz kaldığını savunuyor. Komisyonun temel senaryosu askerlik hizmetinin 8 aya uzatılması ve milis sisteminin düzenli, zorunlu yenileme eğitimleriyle güçlendirilmesi.
Milis Sistemi Yeniden Merkezde
Avusturya Silahlı Kuvvetleri, seferberlik anında profesyonel kadrolarla birlikte milislerin kritik rolüne dayanıyor. 2000’lerin başında sekiz aydan altı aya indirilen hizmet ve milis tatbikatlarının kaldırılması, bugün hem içeriden hem de dış uzmanlarca zayıflık olarak görülüyor. Düzenli tatbikat ve tazeleme kurslarının zorunlu hale gelmesi, “hazır kuvvet” kapasitesini artırmanın ana aracı olarak öne çıkıyor.
Komisyonun Yapısı
23 üyeli komisyonun 10 üyesi oy hakkına sahip. Savunma Bakanlığı temsilcileri yanında Dışişleri, Başbakanlık, Maliye, Sivil Savunma ve Sivil Hizmet Ajansı yetkilileri bulunuyor; okul ve gençlik temsilcileri ile iş dünyası ve emek örgütlerinden isimler danışma statüsünde. Başkan Erwin Hameseder, hizmet süresinin uzatılmasını açıkça destekliyor. Raporda temel hizmet süresinin uzatılması ve milis tatbikatlarının yeniden zorunlu kılınması önerilerinin yer alması bekleniyor.
Kadınlar İçin Hizmet Tartışması
Avrupa’da İsveç ve Danimarka dâhil bazı ülkeler askerliği kadınlara da genişletirken, Avusturya’da “tüm vatandaşlar için ulusal hizmet” fikri zaman zaman gündeme geliyor. Subaylar Derneği Başkanı Erich Cibulka “Avusturya Yılı” benzeri genel bir yurttaşlık hizmetini savundu. Ulusal Güvenlik Danışmanı Peter Vorhofer de kadınlar için dayanıklılık/ulusal hizmet tartışması çağrısı yaptı. Bakan Tanner ise “toplumsal eşitlik eksikliği” gerekçesiyle bu önerilere şu ana dek mesafeli.
Avrupa Bağlamı: Hibrit Tehditler ve Ortak Savunma
Avrupa hava sahasında insansız hava araçları, devlet destekli siber saldırılar gibi hibrit tehditlerin artışı, askerlik süresinin ve eğitim yoğunluğunun artırılması tezlerini güçlendiriyor. Avusturya’nın NATO dışında kalması, Sky Shield benzeri bölgesel hava savunma girişimleri ve AB içi işbirliği tartışmalarını da yeniden ısıtıyor.
2013 Referandumu
2013’te seçmenler zorunlu askerlikten yana oy vermişti. Oylamada sivil hizmete (Zivildienst) duyulan ihtiyaç belirleyici olmuştu. Bugün tartışma, “daha uzun ve nitelikli eğitim mi, profesyonelleşme mi, karma model mi?” ekseninde ilerliyor. Muhalif görüşler, süreyi uzatmanın tek başına çözüm olmayacağını; içerik, eğitim kalitesi, teçhizat ve siber-savunma yetkinliklerinin eşzamanlı geliştirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Komisyon yıl sonuna dek raporunu sunacak. Hükümet, öneriler doğrultusunda 2026’ya uzanan bir geçiş planı, mevzuat değişiklikleri ve bütçe gereksinimlerini netleştirebilir. Süre artışı ve milis tatbikatlarının zorunlu hale gelmesi hâlinde, eğitim altyapısı, eğitici kadrolar ve işverenlerle koordinasyon (tatbikat dönemlerinde ücret/izin düzenleri) kritik başlıklar olacak.
Tartışmanın Kırılma Noktaları
Eşitlik ve kapsayıcılık (kadınların konumu), ekonomik maliyet ve iş gücü piyasasına etkiler, profesyonel ordu ile karma model arasındaki denge, hibrit tehditlere uygun eğitim doktrini, AB-Atlantik güvenlik mimarisiyle uyum ve toplumsal meşruiyet, kararın kabulünü belirleyecek ana unsurlar olarak öne çıkıyor.
