VİYANA - SNmedia.at/Yoksulluk Konferansı verilerine göre, 2023 yılında sosyal yardım veya asgari gelir desteği alan yaklaşık 197 bin kişinin yüzde 22’si zihinsel ya da fiziksel engelli. Vertretungsnetz adlı yetişkin koruma derneğinin genel müdürü Gerlinde Heim, engelli bireylerin yalnızca ekonomik değil, duygusal olarak da ağır bir yük taşıdığını belirtti. Heim, “Birçok kişi utanç ve ayrımcılıkla karşılaşıyor. Sosyal yardım sistemi, onlar için çoğu zaman aşılmaz engellerle dolu,” dedi.
Ebeveynlere Dava Açmak Zorunda Kalan Engelliler
Yoksulluk uzmanı Martin Schenk, Almanya’daki uygulamalara dikkat çekerek, engelli yetişkinlerin bakım ödemelerini karşılamak için çoğu zaman kendi ebeveynlerine dava açmak zorunda kaldıklarını söyledi. Yasal düzenlemelere göre bireyler önce birikimlerini tüketmek, ardından ebeveynlerinden maddi destek istemek zorunda. Ailelerin bu durumdan doğan hukuki ve duygusal çatışmalar yaşadığı, bazı ilişkilerin tamamen koptuğu vurgulandı.
Engellilere Yönelik Yardımlar Zamanında Ulaşmıyor
Schenk, sosyal yardım sürecinin engelliler için artık amacına hizmet etmediğini belirterek, “Başvuruların sonuçlanması aylar alıyor. Oysa bu yardımlar acil durumlar için tasarlandı,” dedi. Akıl sağlığı sorunları yaşayan bireylerin çevrimiçi formları doldurmakta zorlandığını, bu nedenle başvurulara daha erişilebilir bir yol getirilmesi gerektiğini savundu.
Gerlinde Heim ise “Birçok danışanımız diş tedavisi veya çamaşır makinesi tamiri gibi masrafları karşılayamıyor. Bu, sistemin kırılganlığını gösteriyor,” ifadelerini kullandı. Yükselen kiralara rağmen konut yardımlarının sosyal yardım ödemelerinden düşülmesi ise durumu daha da kötüleştiriyor.
Yeni Reformlar: “Engelliler İçin Yeni Zalimlikler”
Avusturya’da sosyal yardım sistemi, federal düzeydeki “Sosyal Yardım Temel Yasası” ile belirleniyor. Ancak her eyaletin kendi uygulamaları bulunuyor. Vertretungsnetz uzmanı Norbert Krammer, eyaletlerin reform planlarında engelli bireyler için “yeni zalimlikler” öngörüldüğünü söyledi.
Örneğin, Oberösterreich eyaletinde sosyal yardım alanların artık tam zamanlı iş arama yükümlülüğü olacak. Sağlık sorunları olan bireyler için istisna tanınmaması büyük tepki çekti. Kurallara uymayanların yardımlarının ilk ihlalde yüzde 30, üç ihlalde ise tamamen kesilmesi planlanıyor. Schenk, “Hastalık, engel veya dijital bilgi eksikliği fark etmeyecek — bu, insanlık dışı bir yaklaşım,” dedi.
Steiermark eyaletinde ise sosyal yardım üst sınırlarının düşürülmesi gündemde. Ayrıca tekrarlayan “yükümlülük ihlalleri” için para cezasının yanı sıra hapis cezası öngören düzenlemeler tartışılıyor. Uzmanlara göre bu, yoksulluğu cezalandırmak anlamına geliyor ve anayasal haklara aykırı.
Sosyal Devletin Zayıflayan Yüzü
Uzmanlar, artan ekonomik baskılar ve popülist politik söylemlerin sosyal devleti aşındırdığını vurguluyor. Engelli bireyler, hem kamuoyunun hem de siyasetin gündeminde en sessiz gruplardan biri haline gelmiş durumda. Yoksulluk Konferansı temsilcileri, sosyal yardımların göçmenler yerine sistemin en kırılgan halkaları olan engelliler açısından değerlendirilmesi gerektiğini söylüyor.
Schenk’in ifadesiyle: “Sosyal yardımlar, insan onurunu korumak için var. Fakat mevcut sistem, artık engellilerin yaşamını kolaylaştırmak yerine onları cezalandırıyor.”
