VİYANA - SNmedia.at/Kiev yönetimi, bu anlaşma ile Washington’dan sadece ekonomik değil, aynı zamanda askeri ve diplomatik destek almayı da hedefliyor. Ukrayna Ekonomi Bakanı Yuliia Svyrydenko, anlaşmanın ülkenin yeniden yapılanması ve güvenliği için önemli bir temel oluşturduğunu vurguladı.
Müzakere Süreci ve Tartışmalar
Anlaşma, aylar süren müzakereler sonunda 1 Mayıs’ta imzalandı. Daha önceki taslaklar Kiev tarafından eleştirilmişti çünkü bu versiyonlar, ABD’ye Ukrayna kaynakları üzerinde geniş kontrol yetkileri veriyordu. Son metin ise Ukrayna’nın çıkarlarını daha fazla gözetiyor.
Anlaşmanın Kapsamı: Mineraller, Petrol ve Gaz
Anlaşma nadir toprak elementleri, petrol ve doğal gaz gibi stratejik kaynakları kapsıyor. Ancak halihazırda Ukrayna ekonomisinin gelir kaynağı olan varlıklar anlaşma dışında tutuldu. 55 maden ismi anlaşmada yer alırken, yeni sahalar için de müzakere kapısı açık bırakıldı.
Kiev, Kaynakların Mülkiyetini Koruyacak
Ukrayna, anlaşma sayesinde kaynakların mülkiyetinin devlette kalacağını garanti altına aldı. Nerede, ne çıkarılacağına karar verme yetkisi yalnızca Ukrayna devletine ait olacak. ABD, projelere fon ve ekipman sağlayacak ancak kontrolü paylaşmayacak.
Fon Yapısı: Ortak Yatırım Modeli
ABD ve Ukrayna, anlaşmayla birlikte bir “yeniden yapılandırma yatırım fonu” kuracak. Ukrayna, devlete ait kaynaklardan elde edilen gelirin yüzde 50’sini bu fona aktaracak. ABD ise doğrudan yatırım, askeri ekipman ve teknoloji katkısı sunacak.
İlk 10 Yıl Kâr Dağıtımı Olmayacak
Ekonomi Bakanı Svyrydenko, yatırım fonundan ilk 10 yıl boyunca kâr alınmayacağını açıkladı. Fonun önceliği, Ukrayna’da madencilik, enerji ve altyapı alanında projeleri desteklemek olacak.
Trump-Zelenskiy Gerilimi ve Geri Çevrilen Teklif
Anlaşmanın önceki versiyonları, ABD’nin 500 milyar dolara kadar kâr hedeflediği planlar içeriyordu. Ancak Şubat 2025’te Trump ve Zelenskiy arasında Oval Ofis’te yaşanan gergin tartışma sonrası bu plan rafa kaldırıldı. Zelenskiy, “10 nesil Ukraynalı tarafından ödenecek bir borç istemiyoruz” diyerek önceki teklifi reddetti.
ABD: “Güvenliğe Dayalı Ortaklık”
ABD Dışişleri Bakanlığı anlaşmayı, “kalıcı ekonomik ortaklık” olarak tanımladı. Sözcü Yardımcısı Mignon Houston, bu girişimin Ukrayna’nın barış, güvenlik ve kalkınma hedeflerine hizmet edeceğini belirtti. Hazine Bakanı Scott Bessent ise, “Bu anlaşma Trump yönetiminin Ukrayna’ya olan uzun vadeli bağlılığını gösteriyor” dedi.
