Peki bir afet bölgesinde arama kurtarma faaliyetleri nasıl sürdürülüyor hangi etaplar ve prosedürler takip ediliyor?

Metodik bir süreç olan kentsel afet bölgelerinde arama ve kurtarma çalışmaları genellikle yerel acil durum yönetimi yetkilileri ve uluslararası ekipler tarafından ortaklaşa yürütülüyor. Enkaz altındaki depremzedeler birkaç günden daha uzun süre hayatta kalabileceği ve afetin genişliği büyük çapta olabileceği için çalışmalarda hız ayrı bir öneme sahip. 

Birleşmiş Milletler (BM) şemsiyesi altındaki ülke ve kuruluşlardan oluşan bir ağ olan Uluslararası Arama ve Kurtarma Danışma Grubu (INSARAG), bu tür felaketlerde görev yapan uluslararası arama ve kurtarma ekipleri arasındaki koordinasyonu kolaylaştırmaya yardımcı olur.

Reuters Connect
Hareket etmek ya da sürünebilmek için daha geniş alan olduğu durumlarReuters Connect

Arama ve kurtarma operasyonlarında farklı aşamalar

Depremden etkilenen alanın ön incelemesi genellikle yerel acil durum ekipleri tarafından yapılır. Yıkım sadece bir şehri kapsayabileceği gibi son depremlerde olduğu gibi birden fazla ülkedeki çok sayıda şehri vurmuş olabilir. 

1. Etap: Görsel değerlendirme:

İlk görsel değerlendirmeyi yapan ekipler, tüm sektörü mümkün olan en kısa sürede inceleyip altyapı izin veriyorsa hava veya karayoluyla hızlı bir şekilde diğer sektörlere geçer. Kurtarma operasyonlarına katılmazlar.

Görsel değerlendirme, olası kaynakların ve tehlikelerin yanı sıra arama ve kurtarma ekipleri için temel önceliklerin belirlenmesine yardımcı olur. Afet bölgesi daha sonra arama kurtarma ekiplerini görevlendirmek için sektörlere ayrılır.

Bu değerlendirme sayesinde sektörlerdeki kurtarma alanları belirlenir. Komuta merkezi görsel değerlendirme bilgisini kurtarma alanlarına öncelik vermek ve hangi ekiplerin nereye konuşlandırılacağına karar vermek için kullanır.

Reuters Connect
Hareket etmek için daha dar alanları gösteren örnek durumlarReuters Connect

"Bina çökme riski kategorileri"

Kurtarma ekipleri her sahada bina büyüklüğü, inşaat malzemelerinin türü ve farklı hasar ve tehlike türlerini sınıflandırmayı amaçlayan "bina çökme kategorisi" gibi temel bilgileri toplamaya çalışır.

Kurtarma görevlileri ayrıca merdiven boşlukları veya kirişlerin altındaki alanlar gibi hayatta kalınabilecek boşlukları arar ve belgelendirir. Bu boşluklar sürünerek geçebilecek kadar büyük ise hayatta kalma şansı daha da artar. 

Daha tehlikeli olan küçük boşluklar ise mahsur kalanların hareket etmesini engelleyebilmesi nedeniyle daha tehlikeli görülür.

Devrilmiş elektrik hatları, gaz sızıntıları, sel ve diğer tehlikeleri arama zorunluluğu bulunan kurtarma görevlileri, özel giysiler, eldivenler, maskeler ve hava kalitesi izleme cihazları gibi koruyucu ekipmanlar kullanarak faaliyetlerini sürdürür.

Reuters Connect
Ağır ve büyük enkaz parçalarının taşınmasıReuters Connect

2. Etap: Hızlı arama ve kurtarma

Büyük bir depreme müdahalenin ilk aşamalarında, çok sayıda sahanın kontrol edilmesi gerektiğinde, acil durum ekipleri hayat kurtarma fırsatlarını en üst düzeye çıkarmak için hızlı aramalar yapar. Ekipler genellikle birkaç saat içinde bir sahada işlerini bitirip diğerine geçer.

Kurtarma ekipleri bu aşamayı, daha derin bir aramanın faydalı olabileceği bölgeleri belirlemek için kullanabilir. Özel eğitimli köpekler, enkazda hızla hareket ederek yaşam belirtilerinin kokusunu almak için kullanılabilir.

Sesli sinyalizasyon

Birçok ülkeden ekiplerin bulunduğu büyük afetlerde, dil engeli nedeniyle afet bölgesinde güvenli operasyonlar için etkili acil durum sinyalizasyonu kullanılıyor. Tüm acil durum personeli, genellikle havalı kornalardan veya diğer ses cihazlarından gelen sinyallere nasıl tepki verileceği konusunda eğitimden geçiriliyor.

  1. Tahliye sinyali

Her biri bir saniye olan üç kısa sinyal

2. Dur, sessiz ol sinyali

Bir uzun sinyal, üç saniye uzunluğunda.

Marmara Denizi'nde kuru yük gemisi battı: Mürettebatı kurtarma çalışması sürüyor Marmara Denizi'nde kuru yük gemisi battı: Mürettebatı kurtarma çalışması sürüyor

3. Çalışmaya devam et sinyali

Bir uzun sinyal ve bir kısa sinyal

Reuters Connect
Büyük enkaz parçalarının kaldırılması ve taşınmasıReuters Connect

3. Etap: Tam arama ve kurtarma

Operasyonların bu aşaması, yerel kurtarma ekiplerinin, ilk müdahale ekiplerinin veya 3. seviye operasyonların ulaşamadığı daha az sayıda mahsur kalmış kazazedeyi bulmasını ve kurtarmasını hedefler. Kurtarma ekipleri çöken yapıların içinde kalan hayatta kalınabilir boşlukların çoğuna ya da tamamına girmeye çalışır. Bu süreç birden fazla ekibi içerebilir ve birkaç gün sürebilir.

Karbondioksit dedektörleri ve termal görüntüleme ekipmanları, bilinçsiz olsalar bile hayatta kalanları bulmak için kullanılabilir. 

Uzman ekipler binaların içindeki hareketleri tespit etmek için hassas ses ekipmanları kullanabilirken, molozların altında gömülü insanların yerini tespit etmek için küçük video cihazları kullanılabilir. 

Ağır ekipman kullanarak kazazedelerin ezilmesini önlemek için genellikle enkaz elle kaldırılır. 

4. Etap: Kurtarma

Genellikle kurtarma çalışmaları terk edildikten sonra gerçekleştirilen kurtarma aşaması, büyük moloz yığınlarının kaldırılmasını ve cesetlerin kurtarılmasını içerebilir. Bu çalışma, uluslararası kurtarma görevlileri ayrıldıktan sonra yerel ekipler tarafından gerçekleştirilebilir. Ağır makineler ve yıkım ekipmanları kullanan ekipler, çöken yapıların içinde kalan tüm boşluklara erişmeye çalışır.

Mahsur kalan kazazedeleri aramaya ne zaman son verileceğine dair zor karar, koordinasyonu sağlayan BM kuruluşu ve devlet tarafından verilir. 

Suya erişimleri olduğu takdirde enkaz altında kalan kazazedelerin iki haftadan fazla hayatta kalabildikleri görülmüştür. Ancak arama ve kurtarma çalışmaları genellikle felaketten yaklaşık bir hafta sonra, önceki bir ya da iki gün içinde canlı kimse bulunamamışsa durdurulur.

Kaynak: EuroNews ,Fotoğraf : Reuters cc. 3.0