VİYANA - SNmedia.at/İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Baghaei, pazartesi günü yaptığı açıklamada, İran, Rusya ve Çin’in salı günü Tahran’da bir araya gelerek nükleer faaliyetler ve yaptırımlar konusunu ele alacağını duyurdu. Bu toplantı, Avrupa ülkeleriyle yapılacak resmi görüşmelerin öncesinde bir hazırlık olarak görülüyor.
E3 Ülkeleri ile Cuma Günü Görüşme
Fransa, Almanya ve İngiltere’den oluşan E3 ülkeleri ile yapılacak görüşmeler 25 Temmuz Cuma günü İstanbul’da başlayacak. Bu üç ülke, İran’ın nükleer faaliyetlerini sınırlandırması karşılığında yaptırımların kaldırılmasını öngören 2015 Nükleer Anlaşması’nın kalan tarafları arasında yer alıyor.
Snapback Mekanizması Tartışması
Avrupa ülkeleri, İran’ın yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda 2015 anlaşmasındaki "snapback" mekanizmasını devreye sokmakla tehdit ediyor. Bu düzenleme, İran’ın anlaşmaya uymaması halinde kaldırılan yaptırımların otomatik olarak yeniden uygulanmasını sağlıyor.
Fransa, Almanya ve İngiltere, ağustos sonuna kadar ilerleme sağlanmaması halinde bu adımı atacaklarını duyurdu.
İran: Yaptırımlara Karşı Çin ve Rusya ile Koordinasyon İçindeyiz
Baghaei, İran’ın snapback mekanizmasının uygulanmasını önlemek veya etkilerini azaltmak amacıyla Çin ve Rusya ile yakın koordinasyon içinde olduğunu belirtti. Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ise BM Genel Sekreteri Guterres’e gönderdiği mektupta, Avrupa ülkelerinin bu tür adımlar için “yasal, siyasi ve ahlaki zemine” sahip olmadığını ifade etti.
ABD ile Yeni Görüşme Planı Yok
İranlı yetkililer, mevcut durumda ABD ile doğrudan bir nükleer görüşme planlarının olmadığını açıkladı. Baghaei, Avrupa ülkelerinin anlaşmanın uygulanmasında ihmalkâr davrandığını da öne sürdü.
Son Çatışmalardan Sonra İlk Temas
Cuma günü yapılacak görüşmeler, Haziran ayında İsrail’in İran’a karşı düzenlediği ve ABD’nin İran’daki üç büyük nükleer tesisi hedef aldığı 12 günlük çatışma sonrası varılan ateşkesten bu yana ilk resmi temas olacak.
Söz konusu saldırılarda İran’da aralarında üst düzey komutanlar ve nükleer bilim insanlarının da olduğu yaklaşık 1100 kişi hayatını kaybetmiş, İsrail ise 28 sivil kayıp vermişti.
İran Nükleer Programında Israrcı
Tahran, nükleer faaliyetlerinin barışçıl amaçlarla sürdürüldüğünü savunuyor. Ancak uranyum zenginleştirme oranı %60’a ulaşmış durumda ve bu, nükleer silah yapımına uygun %90 seviyesine yalnızca bir adım uzaklıkta.
Baghaei, pazartesi günkü basın toplantısında “Gündem açık: yaptırımların kaldırılması ve İran'ın barışçıl nükleer programıyla ilgili konular” dedi.
İran-Rusya İttifakı ve Ukrayna Savaşı
Tahran, Ukrayna’daki savaşta Rusya’nın en büyük destekçilerinden biri olmaya devam ediyor. İran, Kremlin’e Shahed tipi yerli üretim intihar İHA’ları sağlayarak savaşa dolaylı katkıda bulunuyor.
Gözler şimdi İstanbul’daki Cuma günü yapılacak görüşmelere çevrildi. Tarafların ne ölçüde uzlaşacağı ve snapback mekanizmasının devreye girip girmeyeceği önümüzdeki günlerin kritik gündemi olacak.
