VİYANA - SNmedia.at/ Bu iki kişi de Rusça konuşuyor ve kütüphane görevlisine, genç olanın ABD'de öğrenimine devam etmek için araştırma yaptığını açıklıyorlar.
Üç ay sonra personel, kitaplardan ikisinin yerinde sahtelerinin olduğunu fark ediyor. Kütüphane kayıtlarına göre söz konusu kitaplar en son nisan ayında yine aynı iki kişi tarafından incelenmiş.
Kütüphaneciler hızla, kalan altı Rus klasiğini kontrol ediyor. Yakından incelendiğinde hepsinin, kütüphane mühürleri ve envanter numaralarıyla gerçeğe çok benzeyen, ustaca hazırlanmış kopyalar olduğu ortaya çıkıyor.
Tartu kütüphanesi hedef alınan tek yer değil. Haftalar sonra Estonya'nın başkenti Talin Üniversitesi kütüphanesinden de on nadir kitap kayboluyor.
18 ay boyunca, Baltık ülkeleri ve Finlandiya'dan İsviçre ve Fransa'ya kadar onlarca Avrupa kütüphanesinden Rus klasikleri ve diğer nadir Rusça eserler çalınıyor.
Bazı yerlerde orijinaller kopyalarla değiştiriliyor, bazılarında ise kitaplar sadece kütüphaneden alınıyor ve bir daha geri getirilmiyor.
Bunun üzerine, Avrupa Birliği Polis Teşkilatı Europol, "Puşkin Operasyonu" adını verdiği bir soruşturma başlatıyor.
Bu kapsamda birden fazla ülkede yüzün üzerinde polis memuru birçok yerde arama yapıyor.
Şimdiye kadar dokuz şüpheli tespit edilip tutuklandı. Hepsi Gürcistan vatandaşı.
'Kitap büyücüsü'
İlk tutuklanan kişi 48 yaşındaki Beqa Tsirekidze oldu. Kendisi hem Letonya'da hem de Estonya'da üç suçtan yargılandı ve mahkûm edildi; bunların arasında Tartu ve Tallinn kütüphanelerinden yapılan hırsızlıklar da vardı.
Tsirekidze şu anda Estonya'da üç yıl üç ay hapis cezasını çekiyor. Estonya'da mahkûmlara gazetecilerle konuşma hakkı tanınıyor.
Tsirekidze cezaevinden BBC'ye yaptığı açıklamada, 2008'de ailesini geçindirmek için antika kitap alım-satımı ve restorasyonuna girdiğini söyledi. Resmi bir restorasyon eğitimi olup olmadığı sorulduğunda ise her şeyi tecrübe yoluyla öğrendiğini belirtti.
"Ben kitap büyücüsüyüm. Bir kitabı elime alır almaz onun değerini ve açık artırmada ne kadar para edeceğini hemen söyleyebilirim" dedi.
Tsirekidze'nin yasalarla ilk başı belaya girmesi 2016'da oldu. Gürcistan'da, Tiflis Tarih Müzesi'nden antika kitap çaldığı gerekçesiyle suçlu bulundu. O zaman suçunu kabul etmiş ve cezası ertelenmişti.
'İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana en büyük soygun'
Ekim 2023'te, genç bir çift Varşova Üniversitesi Kütüphanesi'nin okuma salonunda oturuyor: siyah şapkalı bir erkek ve kızıl saçlı bir kadın.
Eski kitapları karıştırıyorlar. Bir ara adam, yanındaki kadının yanağına bir öpücük konduruyor.
Tüm bunlar kütüphanedeki güvenlik kamerası kayıtlarına yansıyor.
Genç adam Tsirekidze'nin oğlu Mate, kadın ise eşi Ana Gogoladze. Daha sonra ikisi de kütüphaneden yaklaşık 100 bin dolar değerinde kitap çaldıkları suçlamasıyla tutuklandı ve mahkum edildi.
Üniversitenin, hem Sovyet öncesi hem de Sovyet sonrası döneme ait son derece zengin bir kitap koleksiyonu var. Bu yayınlar, binanın yandığı 1944 Varşova Ayaklanması'ndan mucizevi bir şekilde kurtulmuştu.
Varşova Üniversitesi'nden Prof. Hieronim Grala BBC'ye yaptığı açıklamada, "Biz, birilerinin bu kitapları bizim için zamanında kurtardığını çok iyi bilen bir nesiliz" diyor.
Yaklaşık bir yıl içinde toplam 73 nadir kitap, değeri 600 bin dolara yaklaşan eser, kütüphaneden çalındı. Suçluların bir kısmı hâlâ yakalanamadı.
Prof. Grala soygunu, "İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana en büyüğü" diye tanımlıyor ve "Sanki bir tacın mücevherlerini söküp almak gibi" diyor.
