VİYANA - SNmedia.at/Savaş döneminde ağır bombardımanlar sonucu büyük ölçüde yıkılan Viyana Devlet Operası, kapsamlı bir yeniden inşa sürecinin ardından 5 Kasım 1955’te görkemli bir törenle sanatseverlerle buluşmuştu. Çarşamba günü düzenlenen anma törenine Federal Cumhurbaşkanı Alexander Van der Bellen, kültür ve siyaset dünyasının temsilcileri ve sanat camiasından önemli isimler katıldı.
Her ne kadar Avusturya Devlet Anlaşması 15 Mayıs 1955’te imzalansa da, birçok kişi 5 Kasım’ı ülkenin savaş sonrası özgürlüğünün sembolik başlangıç günü olarak kabul ediyor.
Geçmişle Hesaplaşma Mesajı
Törende konuşan Devlet Operası Direktörü Bogdan Roščić, 1955’teki yeniden açılış döneminde Nazi geçmişiyle yeterince yüzleşilmediğini hatırlattı. Roščić, dönemin sanatçı seçimlerinde hiçbir sorgulama yapılmadığını, Nazi rejimiyle iş birliği yapan isimlerin yeniden sahneye çıkarıldığını, buna karşın sürgüne gönderilen sanatçıların davet edilmediğini vurguladı.
Roščić, bu sessizliğin 1980’lere kadar sürdüğünü belirterek, “Bu sadece Avusturya’nın değil, Viyana Devlet Operası’nın da uzun yıllar süren ‘gerçek ile kendini kandırma arasındaki ikilemi’ydi” dedi.
Van der Bellen: “Tarih Öğreticidir”
Federal Cumhurbaşkanı Alexander Van der Bellen de tören sırasında yaptığı konuşmada sanat ve ideolojinin iç içe geçmesine dikkat çekerek çarpıcı bir değerlendirmede bulundu. Ünlü şef Karl Böhm’ün, Nazi döneminde elde ettiği başarıya rağmen 1955’teki açılış prodüksiyonunu yönetmiş olmasının düşündürücü olduğunu ifade eden Van der Bellen, şu ifadeleri kullandı:
“Yüksek kültür ve vahşetin nasıl bir arada var olabildiğini hiçbir zaman tam olarak anlayamadım. Ve yine de oldu – hem de en rahatsız edici şekilde.”
Van der Bellen, geçmişle yüzleşmenin ülke için hâlâ önemli bir sorumluluk olduğunu belirterek, “Tarih tekerrür etmez, en azından birebir değil. Ancak öğreticidir ve ondan doğru sonuçlar çıkarmak zorundayız,” dedi.
Nazi Kurbanları İçin Anma Plaketi Açıldı
-
yıl etkinlikleri kapsamında, Nazi döneminde öldürülen veya sürgün edilen opera çalışanlarını onurlandırmak amacıyla Ringstrasse’deki operaya açılan pasajda bir anma plaketi törenle açıldı. Plakette, sanatçı Käthe Kollwitz’in “Yaslı Kadın” kabartması yer alıyor.
Danielle Spera, konuşmasında “Anschluss” sonrasında 100’den fazla operanın sanatçı ve çalışanının Yahudi kimliği nedeniyle görevlerinden uzaklaştırıldığını hatırlattı.
Kutlamalar kapsamında opera binasının balkon galerisinde, binanın yıkılışından yeniden açılışına uzanan dönemi anlatan fotoğraf ve belgelerin yer aldığı bir sergi ziyarete açıldı. Sergi Ocak 2026 sonuna kadar gezilebilecek.
Sergiye, “Kendini İcat Etme Sarayında” başlıklı kitap da eşlik ediyor. 7 Kasım’da yayımlanacak olan bu çalışma; Oliver Rathkolb, Sabine Plakolm-Forsthuber ve dramaturg Andreas & Oliver Láng tarafından kaleme alınan denemeleri ve arşiv niteliğindeki fotoğrafları içeriyor.
ORF’den Belgesel ve Radyo Programı
Yıl dönümü nedeniyle Avusturya Yayın Kurumu (ORF) de özel programlar hazırladı.
-
“Viyana Devlet Operası – Avusturya için Dünya Sahnesi” adlı belgesel Çarşamba saat 22:30’da ORF 2’de yayımlandı.
-
Perşembe günü Ö1 radyosu, saat 14:05’te başlayacak “‘Avusturya Taç Giyme Töreni’ – ve sonra?” başlıklı programda açılış tarihini ele alacak.
Gelenek Sürüyor: “Fidelio” Yeniden Sahnede
Viyana Devlet Operası, 70 yıl önce olduğu gibi geleneği sürdürüyor. Beethoven’ın “Fidelio” eseri, 16 Aralık 2025’te yeni bir prodüksiyonla tekrar sahneye konulacak. Fidelio, 1955’te yeniden açılış gecesinde de sahnelenen eser olmasıyla tarihsel bir öneme sahip.