Afganistan İslam Bankası İcra Kurulu Başkanı Sye Moosa Kaleem Al-Falahi, müşterilerin paniğe kapılmasıyla ülkenin finans sektörünün "varoluşsal bir krizin" pençesinde olduğunu açıkladı. Başkent Kabil'deki kaos nedeniyle geçici olarak görev yaptığı Dubai'de konuşan Al-Falahi, "Şu anda Afganistan’daki bankalarda büyük para çekme işlemleri yapılıyor. Bankaların çoğu çalışmıyor ve tam hizmet vermiyor” dedi. AFGANİSTAN EKONOMİSİ TALİBAN'DAN ÖNCE DE SALLANTIDAYDI Diğer taraftan, Afganistan ekonomisi, Taliban'ın Ağustos ayında ülkenin kontrolü ele geçirmesinden önce de sallantıdaydı. Ülkenin ekonomisi büyük ölçüde dış yardıma bağımlıydı. Dünya Bankası’nın verilerine göre, Afganistan gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYİH) yaklaşık yüzde 40'ı uluslararası yardımdan geliyor. ULUSLARARASI FONLAR DONDURULDU Ancak Taliban yönetimi devraldığından beri batılı ülkeler, Afganistan'ın Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu (IMF) ile erişebileceği varlıklar da dahil olmak üzere uluslararası fonları dondurdu. TALİBAN, ÇİN VE RUSYA'NIN YARDIMLARINI BEKLİYOR Al Falahi, bu durumun Taliban'ı başka finansal destek kaynakları aramaya teşvik ettiğini belirterek, "Çin, Rusya ve diğer bazı ülkelerden gelebilecek yardımları dört gözle bekliyorlar. Er ya da geç, bu ülkeler ile kurdukları diyaloglarda başarılı olacaklar gibi görünüyor" diye konuştu. Bununla birlikte Çin, Afganistan'ın yeniden inşasına yardım etme ve Taliban ile çalışma arzusunu daha önce dile getirmişti. Çin devleti tarafından kontrol edilen Global Times'ta yakın zamanda yayınlanan bir başyazıda, "Afganistan'ın yeniden inşasında büyük bir işbirliği potansiyeli" olduğu ve Çin'in "kesinlikle lider bir oyuncu" olduğu belirtildi. ÇİN'DEN AFGANİSTAN'A 31 MİLYON DOLAR YARDIM SÖZÜ Çin, ayrıca Afganistan’a gıda malzemeleri ve corona virüs aşıları da dahil olmak üzere 200 milyon Çin yuanı (31 milyon dolar) değerinde yardım sözü verdi. Buna rağmen, yine de Taliban şu anda Afganistan'ın ekonomik sorunlarını çözme baskısı altında bulunuyor. Enflasyon yükseliyor, ülkenin para birimi olan Afgani değer kaybediyor ve pek çok insan işini kaybettiği ve nakit sıkıntısı çektiği için çaresiz. Diğer taraftan, Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Afganistan'daki hanelerin yalnızca 5'inin her gün yeterli yiyeceği olduğu konusunda uyardı. BM’nin anketine katılanların yarısı, son iki haftada en az bir kez yiyeceklerinin tamamen tükendiğini söyledi. Bu nedenle, uluslararası fonlara ve dış yardıma erişim Afganistan'ın hayatta kalmasında önemli bir rol oynuyor. Ancak ABD gibi ülkeler, rejimin kadınlara ve azınlıklara yönelik muamelesi de dahil olmak üzere bazı durumları düzeltmesi durumunda Taliban ile çalışmayı düşünmeye istekli olduklarını açıkladı. "BANKALARDA ÇALIŞAN KADINLAR İŞLERİNE GERİ DÖNDÜ" Al Falahi, Taliban'ın kadınların "bir süre" çalışmasına izin verilmediği yönündeki açıklamalarına rağmen, bankasındaki kadınların işe geri döndüklerini söyledi: "Kadınlar arasında bir tür korku vardı, ofise gelmiyorlardı, ama şimdi yavaş yavaş ofise gelmeye başladılar.” Ancak kadın ve insan hakları örgütleri, birçok kadın ve kız çocuğunun okula veya işe gitmesine izin verilmediğini aktaran haberlerden yola çıkarak, Taliban'ın söyledikleri ile sahadaki gerçekler arasında büyük bir fark olduğuna dikkat çekiyor.