CENEVRE SÖZLEŞMESİ'NDE YASAKLANDI Ukrayna, Rusya'yı vakum bombası kullanarak savaş suçu işlemekle suçladı. 'Termobarik silah' olarak da bilinen vakum bombaları, şimdiye kadar geliştirilmiş en güçlü nükleer olmayan silahlar arasında yer alıyor ve Cenevre Sözleşmeleri uyarınca yasaklı. Peki vakum bombası nedir ve ne kadar etkili? Patlamanın bir parçası olarak atmosferi kullanan bu tür bombalar, geniş alanlarda büyük can kayıplarına neden olabiliyor. Ayrıca; bedenleri buharlaştırma, iç organları parçalama gibi özellikleri olan bombalar, şehirleri moloz yığını haline getirebiliyor. Bununla birlikte, Ukrayna'daki çatışmalarda vakum bombalarının kullanıldığı henüz tam anlamıyla kanıtlanmadı. Ancak, ülkeden gelen görüntüler, Rusya'nın TOS-1 araçlarında termobarik roketatarlar olduğunu gösteriyor. Diğer taraftan, Ukrayna'nın ABD büyükelçisi, geçtiğimiz günlerde Rus güçlerini Putin'in Ukrayna’nın başkenti Kiev’de yasaklı bir termobarik bomba kullanmakla suçladı. Bunun yanı sıra, Misket Bombası Konvansiyonu (CCM) adlı uluslararası bir anlaşmayla yasaklanan misket bombalarının kullanımına ilişkin görüntüler de ortaya çıktı. Misket bombası, bir alana ardı ardına 'bombalar' saçan bir tür patlayıcı silaha deniliyor . Uzmanlar ve aktivistler, Rusların şu anda Harkiv’deki sivil bölgelerde yasaklı misket bombaları da kullanıldığını iddia ediyor. Uluslararası Af Örgütü, Okhtyrka'daki bir okulu da misket bombalarının imha ettiği ve olayda bir çocuk da dahil olmak üzere üç kişinin öldürüldüğünü duyurdu. 2017'DE EN BÜYÜK TERMOBARİK SİLAHI KULLANDI Termobarik silahlar 1960'larda hem ABD hem de Sovyetler Birliği tarafından geliştirildi. Eylül 2007'de Rusya şimdiye kadar yapılmış en büyük termobarik silahı kullandı ve ardından 39,9 tona eşdeğer bir patlama yaşandı. Silahın ABD versiyonlarının ise her birinin maliyetinin 16 milyon dolardan fazla olduğu belirtildi. Bir vakum bombası veya termobarik silah, yüksek sıcaklıkta bir patlama oluşturmak için çevreleyen havadaki oksijeni emerek çalışıyor. Tipik olarak geleneksel bir patlayıcıdan önemli ölçüde daha uzun süreli bir patlama dalgası üretiyor. Uzmanların bildirdiğine göre, bu patlama insan vücudunu buharlaştırabilecek bir güce sahip. VAKUM BOMBASI NASIL ÇALIŞIYOR? Termobarik patlayıcılar, tıpkı 19. yüzyılda İngiliz un değirmenleri gibi tesadüfi sınırsız buhar bulutu patlamalarının altında yatan prensiplerle çalışıyor. Silah başlangıçta metal, yanıcı tozlar veya kimyasal damlacıklar gibi çok ince parçacıklardan oluşan bir aerosol yayıyor. Journal of Military and Veterans' Health'e göre, bu bulut nesnelerin etrafından, boşluklara ve yapılara doğru yayılıyor. Ardından, binalardaki sığınaklardaki ve zırhlı araçların motor bölmelerindeki küçük açıklıklardan girebiliyor. Raporlara göre, Rusya halihazırda alev makinesi olarak da adlandırılan TOS-1 Buratino adlı bir termobarik roket sistemi kullanıyor. UKRAYNA: RUSLAR VAKUM BOMBASI KULLANDI Ukrayna'nın ABD Büyükelçisi Oksana Markarova, ABD Kongresi üyeleriyle yaptığı görüşme sonrasında gazetecilere verdiği demeçte, Rusya'nın bir vakum bombası kullandığını söyledi. Markarova milletvekilleriyle yaptığı görüşme sonrasında, "Bugün vakum bombası kullandılar. Rusya'nın Ukrayna'ya vermeye çalıştığı yıkım büyük” dedi. ABD DAHA ÖNCE AFGANİSTAN'A ATTI Öte yandan CNN, ekiplerinden birinin Ukrayna sınırı yakınında bir Rus termobarik çoklu roketatar tespit ettiğini bildirmesine rağmen, Ukrayna'daki çatışmada termobarik silahların kullanıldığına dair resmi bir açıklama yok. ABD tarafından 2017 yılında Afganistan'da Taliban'a atılan bir termobarik bomba yaklaşık 10 ton ağırlığındaydı ve yerden 2 metre yükseklikte patladıktan sonra 300 metreden daha geniş bir krater oluşturdu. "KİMSE PUTİN'iN AKLINDAN GEÇENİ BİLMİYOR" İngiltere'nin ortak kuvvetler komutanlığının eski başkanı General Sir Richard Barrons ise Putin'in askerlerine termobarik silahları kullanma emri verip vermeyeceğinin belirsizliğini koruduğunu söyledi. Dailymail’e konuşan Barrons, "Termobarik silahların serbest bırakılması ve ağır topların yoğun şekilde kullanılması, on binlerce masum insanın ayrım gözetmeden, gereksiz ve haksız yere katledilmesine neden olacak. Hiç bilmediğimiz ve kimsenin bilmediği şey bunun arkasındaki niyet. Çünkü kimse Putin'in aklından geçenleri anlamıyor” dedi. ÖNCELİKLİ OLARAK SOLUNUM YOLLARINI ETKİLİYOR Bununla birlikte, vakum bombaları, patlatıldıklarında yakındaki herkes için yıkıcı etkilere sahip olabilir. Journal of Military and Veterans' Health'e göre, vakum bombaları özellikle, akciğerler, bağırsaklar ve iç kulak gibi değişen yoğunluklarda doku ara yüzünün bulunduğu organları etkiliyorlar. Kurumdan yapılan açıklamada, “Termobarik silahlar, ağırlıklı olarak akciğerleri, kardiyovasküler, işitsel, gastrointestinal ve merkezi sinir sistemlerini etkiler. Genel tedavi, solunum yollarına ilişkin uygulanır. Oksijen tedavisi ile birlikte solunum ve dolaşım değerlendirmesi yapılmalı, profilaktik antibiyotik ve tetanoz aşısı düşünülmelidir” denildi.