VİYANA- SNmedia.at/Sosyal yardımlara 2024’te yaklaşık 1,3 milyar avro harcandı; 2023’te bu tutar 1,1 milyar avroydu. Artışın yaklaşık yüzde 60’ı enflasyona bağlı endeksleme etkisinden kaynaklandı. Yardım alan kişi sayısı da 2024’te yaklaşık 8.800 kişi arttı.
GSYH’ya Oranı Hâlâ Düşük
Toplam sosyal yardım harcaması 2024’te GSYH’nın yüzde 0,27’sine yükseldi (2023: yüzde 0,23). Buna rağmen sosyal yardımların bütçe açığını sınırlayacak bir “tasarruf kalemi” olmadığı, yardımların gelir kaybı yaşayanlar için açlık, evsizlik ve sağlık güvencesi eksikliğini önleyen temel bir ağ olduğu vurgulanıyor.
Yardım Alanların Profili: Ağırlık Viyana’da
Geçen yıl ortalama 205.781 kişi sosyal yardım aldı; bunların yaklaşık yüzde 70’i Viyana’da yaşadı ve artış oranı da burada yüzde 5 ile en yüksek oldu. Kişi başına ortalama aylık ödeme 505 avro düzeyinde kalsa da bu miktar tek başına geçim sağlamıyor; birçok kişi işsizlik ödeneği veya düşük ücretli iş gelirini sosyal yardımla 1.209 avroluk güncel üst sınıra kadar tamamlıyor.
Vatandaşlık ve Statü Dağılımı
Yardım alanların yüzde 53’ü üçüncü ülke vatandaşı, yüzde 38’i Avusturya vatandaşı. Yüzde 44’ü ise tanınmış mülteci ya da ikincil koruma statüsünde. Bu grupların bir bölümü koruma statüsünden sonra işgücü piyasasına yeni girdiği ve önceki süreçte sigorta prim günü biriktiremediği için geçiş döneminde sosyal yardıma daha bağımlı.
Çocuk Yoksulluğu ve Eğitim Fırsatları
Yardım alanların yüzde 37’si çocuk. Uzmanlar, yoksulluğun çocukların okul seçimi ve ileriki yaşam şanslarına doğrudan etki ettiğini, ortaokul–lise geçişlerinde sosyoekonomik arka planın belirleyici olduğuna dikkat çekiyor. “Ebeveyn gelirini söyle, çocuğun gideceği okulu söyleyeyim” değerlendirmesi, fırsat eşitsizliğinin altını çiziyor.
2027 İçin Reform ve Çocuk Temel Güvencesi
Federal hükümet ile eyaletler arasında yürüyen müzakereler, 2027’de yürürlüğe girmesi planlanan Sosyal Yardım Çerçeve Yasası reformunu ve hükümet programında yer alan çocuk temel güvencesini kapsıyor. Bakan Schumann, çocuklara daha iyi yaşam şansı sunmanın uzun vadede ekonomiye büyük maliyetleri önleyeceğini belirtiyor; OECD hesaplamalarına göre mevcut yıllık dolaylı maliyetler 18,4 milyar avro (GSYH’nın yüzde 3,6’sı).
Konut Gerçeği: Isınma, Nem ve Aşırı Kalabalık
2024 istatistikleri ilk kez yardım alanların yaşam koşullarını da ölçtü. Katılımcıların yüzde 33’ü kira veya yan giderleri zamanında ödeyemediğini ve orta vadede tahliye riski taşıdığını bildiriyor. Yüzde 18 konutunu yeterince ısıtamıyor; yüzde 24 aşırı kalabalık konutlarda, yüzde 28 nemli ya da küflü evlerde yaşıyor. Bulgular, yoksulluğun barınma kalitesiyle güçlü biçimde ilişkili olduğuna işaret ediyor.
İşsizlik Bağlantısı ve Öngörü
Yeni yardım başvurularının yaklaşık yüzde 90’ı AMS’ye kayıtlı iş arayanlardan geliyor. İşsizlikteki eğilim ve işsizlik ödeneğinden sosyal yardıma geçişteki zaman farkı nedeniyle 2025’e girerken yardım alanların sayısında ilave artış bekleniyor.
Kamuoyu tartışmalarında iki eksen öne çıkıyor: bir yanda sosyal yardımın toplam ekonomi içindeki payının düşük kaldığı ve doğrudan tüketim yoluyla ekonomiye geri döndüğü savı; diğer yanda işgücü piyasasına katılımın nasıl hızlandırılacağı, çocuk yoksulluğunun nasıl kırılacağı ve konut kalitesinin nasıl iyileştirileceği soruları. 2027 reformu ve çocuk temel güvencesinin tasarımı, bu üç başlığın kesişiminde belirleyici olacak.
Toplam harcama: 2024’te ~1,3 milyar avro (2023: ~1,1 milyar avro)
GSYH payı: 2024’te %0,27 (2023: %0,23)
Yararlanıcı sayısı: Ortalama 205.781 kişi; %70’i Viyana’da
Aylık ortalama ödeme: 505 avro; üst sınır 1.209 avro
Demografi: %37 çocuk; %53 üçüncü ülke vatandaşı; %38 Avusturya vatandaşı; %44 mülteci/ikincil koruma
Konut bulguları: %33 kira/yan gider gecikmesi, %18 ısınma yetersizliği, %24 aşırı kalabalık, %28 nem/küf